Vragen en antwoorden over opvang asielzoekers aan Kadijk 7A in Terwolde

De eigenaar van dit pand heeft het pand voor verhuur aangeboden aan ODIG Zorg. ODIG Zorg voert namens het COA de opvang van alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV) uit. Het COA en ODIG Zorg hebben daarna het pand samen bekeken en daadwerkelijk geschikt gevonden als opvanglocatie voor asielzoekers. ODIG Zorg en COA hebben contact opgenomen met de gemeente Voorst om dit pand voor opvang in te zetten.

Ja, dat klopt.

Net als alle andere gemeenten hebben wij, met ingang van de Spreidingswet, een wettelijke taakstelling gekregen vanuit de Rijksoverheid. Het aantal dat wij moeten opvangen is 156 asielzoekers voor 1 juli 2025. Het aantal dat wij nu op gaan vangen aan de Kadijk 7A in Terwolde is 50 en dat is dus lager dan de taakstelling die wij hebben. De verwachting is dan ook dat wij in de gemeente Voorst meer opvanglocaties voor asielzoekers gaan krijgen.

In dit document van het COA geven zij antwoord over veelgestelde vragen over de opvang en begeleiding van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV). Lees ook: coa.nl/nl/watiswaar.

De technische veiligheid wordt voor het pand betrokken wordt gecontroleerd door o.a. de Omgevingsdiensten en Brandweer.

Voor de veiligheid van de kinderen worden allemaal jeugdzorg professionals, veelal met SKJ (Kwaliteitsregister Jeugd) registratie, ingezet.

De SKJ-registratie toont aan dat je voldoet aan de eisen van vakbekwaamheid. Je ontwikkelt jezelf continu en je werkt volgens de professionele standaarden van jouw beroepsgroep. Deze professionals houden het welzijn van de kinderen in de gaten, signaleren vroegtijdig zorgelijke signalen en bespreken afwijkend gedrag. De begeleiders zijn voornamelijk mannen die weten hoe ze in geval van een (dreigende) escalatie moeten ingrijpen. Daarnaast worden alle openbare ruimtes middels videocamera’s gemonitord.

In de nacht zijn er minimaal 2 medewerkers aanwezig, in de ochtend zijn dit er 3 en tussen 16.00 en 23.00 uur zijn er 4 begeleiders aanwezig. Bij de opstart van een locatie is er iedere dienst nog 1 extra begeleider aanwezig. Op elke moment van de dag lopen er gecertificeerde BHV'ers (bedrijfshulpverleners) rond. Bij eventuele calamiteiten beperken bedrijfshulpverleners de schade en zorgen ze voor snelle werkhervatting.

Bij binnenkomst op de locatie worden de kinderen geïnformeerd over de huisregels. Om veiligheid te bieden is er bovendien een duidelijke dagstructuur. Er wordt een dagprogramma aangeboden waarin schoolgang, activiteiten (educatief, sportief en creatief) en het ontwikkelen van competenties centraal staan.

In de begeleiding werkt het AMV team samen met de voogden van Nidos. Iedere AMV'er heeft een voogd vanuit Nidos zolang zij minderjarig zijn. Dit zijn professionele jeugdbeschermers die SKJ geregistreerd zijn.

Daarnaast kan er waar nodig ook gebruikt worden gemaakt van de expertise van bijvoorbeeld gedragswetenschappers, intercultureel mediators etc.

Om positief gedrag te bekrachtigen werkt de begeleiding met een beloning en maatregelensysteem. Wanneer de veiligheid van de andere bewoners of personeel bedreigd wordt, worden er sancties opgelegd. Dat kan variëren van het inhouden van zakgeld tot time-out-maatregelen. Wanneer er sprake is van terugkerend wangedrag, kan een bewoner ook permanent worden overgeplaatst.

Vanuit het ministerie zijn er richtlijnen en voorwaarden voor waar een locatie aan moet voldoen om te waarborgen dat dat bewoners in een veilige leefomgeving kunnen verblijven en medewerkers op een veilige en kwalitatief goede manier kunnen begeleiden.

De standaard grootte voor een POA (Proces Opvang Locatie AMV) is in het huidige AMV-opvangmodel 50-80 kinderen per locatie. Door het gehele land zijn er meer dan 50 van dergelijke POA-locaties. COA en ODIG zijn gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen op dit soort locaties.

Het veiligheidsplan, oftewel beheerplan, is een plan waarin de afspraken staan over onder andere calamiteiten, voorzorgsmaatregelen, contactinformatie van partners en evaluatiebijeenkomsten met bewoners. Het beheerplan komt, na definitieve besluitvorming, tot stand in samenspraak met de buurt, de gemeente, de politie, Nidos en ODIG.

Het pand wordt inderdaad nu beveiligd. Er is 1 beveiliger 24 uur per dag aanwezig. Daarnaast zijn er 3 beveiligingscamera’s rond het pand. Gemeente Voorst betaalt voor de beveiliging.

Tot aan de opening van de locatie kunt u met vragen of opmerkingen terecht bij de gemeente. Daarna kunt u direct contact opnemen met ODIG Zorg.

Als de locatie in gebruik genomen is, is ODIG Zorg 24/7 bereikbaar op een telefoonnummer dat we breed zullen communiceren zodra het bekend is. Het telefoonnummer staat dan op de website van ODIG en het COA. Tevens krijgt de locatie een e-mailadres, dat we ook door zullen geven. Deze informatie zal ook op de website van de gemeente worden gepubliceerd.

Bij ernstige calamiteiten is 112 het juiste nummer. Daarnaast kan ook direct gebeld worden met ODIG Zorg, zij zijn ter plekke op de locatie.

Indien er in de toekomst iets verandert in de vergoedingen vanuit het Rijk voor het COA, zullen deze voor het gehele opvangmodel gelden en zal de overheid eerst in overleg met de inspectie jeugdzorg nieuwe kaders voor de gehele AMV-opvang moeten vaststellen.

Vooralsnog is dit niet het geval. Het COA, de gemeente en de politie overleggen tijdens de gebruiksperiode iedere 4 tot 6 weken over alle zaken met betrekking tot het functioneren van de opvanglocatie, risico’s van verstoring van de openbare orde binnen en buiten de locatie en andere relevante zaken. Ruim voorafgaand aan de start van de gebruiksperiode worden afspraken gemaakt over samenstelling en frequentie van dit overleg. Het COA meldt calamiteiten, met gevolgen voor de omgeving, die plaatsvinden in de opvanglocatie in eerste instantie aan de politie. Ernstige calamiteiten worden ook aan de burgemeester gemeld.

Dit wordt besproken in de periodieke veiligheidsoverleggen. Ook hier geldt dat als het nodig is er op wordt geschaald naar maatwerk. Bij ernstige calamiteiten kan 112 worden gebeld. Strafbare feiten worden altijd bij de politie gemeld. Samen met de partners uit de bestuursrecht- en strafrechtsketen treft het COA maatregelen tegen overlastgevers. Zie ook coa.nl/nl/veiligheid-en-rond-azcs en coa.nl/nl/overlast.

Het advies waarnaar wordt verwezen, betreft een uitgaande mail die is verstuurd naar aanleiding van een vraag over de mogelijkheid van permanente bewoning in het pand Kadijk 7A. Deze mail gaat niet over tijdelijke opvang van asielzoekers. Zoals eerder aangegeven, valt tijdelijke opvang van asielzoekers binnen het geldende omgevingsplan van de gemeente Voorst.

Nee, er vinden geen werkzaamheden plaats zolang er geen definitief besluit is genomen.

De gemeente Voorst gaat in deze situatie niet over de Bibob. Het is de verantwoordelijkheid van het COA om hierover een afweging te maken. ODIG Zorg heeft aangegeven dat er eerder een Bibob onderzoek is gehouden naar de eigenaar van het pand aan de Kadijk 7A. Hieruit is niets naar voren gekomen.

Bij vermeende schade kunt u de procedure volgens zoals deze vermeld staat op voorst.nl/bestuur-organisatie/vergoeding-aanvragen-voor-schade-door-een-bestemmingsplan.

Er zijn veel handhavingsverzoeken binnengekomen. Daarom hebben wij ervoor gekozen om het besluit met betrekking tot het verzoek om handhaving openbaar te publiceren. Ons antwoord op het verzoek tot handhaving leest u hier: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2024-411205.html.

Dit verzoek is in onderzoek genomen. Zodra wij het antwoord op deze vraag hebben, wordt het hier toegevoegd.

Het Woo-verzoek zal volgens de officieel procedurele stappen worden doorlopen. Dit houdt in dat alle stukken worden verzameld. De stukken met het besluit zullen zo snel mogelijk worden gepubliceerd op voorst.nl/woo/woo-verzoeken.

Vanuit het ministerie zijn er richtlijnen en voorwaarden voor waar een locatie aan moet voldoen om te waarborgen dat dat bewoners in een veilige leefomgeving kunnen verblijven en medewerkers op een veilige en kwalitatief goede manier kunnen begeleiden.

De standaard grootte voor een POA (Proces Opvang Locatie AMV) is in het huidige AMV-opvangmodel 50-80 kinderen per locatie. Door het gehele land zijn er meer dan 50 van dergelijke POA locaties. COA/ ODIG zijn gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen op dit soort locaties.

De richtlijnen voor een POA locatie staan beschreven in het zogeheten Programma van Eisen (PvE). Hierin staat bijvoorbeeld het aantal bewoners per m2, de grootte van de algemene ruimtes, etc. Ook worden hierin allerlei technische eisen beschreven om de veiligheid te waarborgen.

Voor een locatie door COA geschikt wordt bevonden, gaat er een heel proces aan vooraf. Binnen verschillende afdelingen van COA wordt getoetst of een pand/locatie geschikt is (te maken) voor AMV opvang en welke aanpassingen eventueel nodig zijn om te voldoen aan de richtlijnen van het PvE. Zie ook: coa.nl/nl/vastgoed.

Wanneer de kinderen de procedure voor het verkrijgen van een verblijfstatus hebben doorlopen, stromen zij na hun tijdelijke verblijf op een POA, door naar nog kleinschaligere woongroepen waar zij verblijven tot zij 18 jaar worden.

Het is praktisch niet haalbaar om op dergelijke kleine schaal de benodigde begeleiding te bieden. Bij het opknippen van locaties voor jongeren die nog in afwachting van hun procedure zijn, zou de intensieve begeleiding die nu op een POA wordt geboden niet mogelijk zijn.

Wat betreft het aantal AMV'ers op een POA (proces opvanglocatie) gaat het COA uit van 50 tot 80 opvangplekken. Dit heeft te maken financiën en de beheersbaarheid. Er is namelijk een bepaalde omvang nodig om 7x24 begeleiding te kunnen bekostigen, met daarnaast een pedagoog, een locatiemanager, etc. Wat betreft de beheersbaarheid is 80 echt de maximale grootte die het COA toestaat.

Daarnaast is het zo dat alleen opvanglocaties die voor een periode van 5 jaar of langer worden aangeboden meetellen in de taakstelling voor de spreidingswet. Een noodlocatie voor bijvoorbeeld 2 of 3 jaar telt dan niet mee. Gemeente Voorst opteert daarom voor een periode van 5 jaar.

Gemeente Voorst heeft vanaf het begin aangegeven open te staan voor asielzoekers in het algemeen. Dus alle doelgroepen. Afhankelijk van het pand, de plek en aantallen maakt COA de keuze voor welke doelgroep zij het pand geschikt vinden. Op basis hiervan is het pand door COA geschikt bevonden voor AMV'ers.

COA is met deze onderzoeken goed bekend en heeft zelf medewerking verleend aan het tot stand komen van de resultaten door het delen van cijfers en met deelname aan de interviews door medewerkers en bewoners. 

Hoewel voor omwonenden 50 AMV wellicht klinkt als een grote locatie, is een POA-locatie (proces opvanglocatie) van 50 bewoners qua samenstelling en grootte, geenszins vergelijkbaar met de grootschalige locaties waar in de geciteerde onderzoeken naar wordt verwezen. Om dit te kunnen duiden is het belangrijk uit te leggen dat het AMV-opvangmodel in de periode van de genoemde studie uit 2017, anders was ingericht. De grootschalige locaties, waarnaar verwezen wordt in het geciteerde onderzoek, waren (grotendeels) de zogenaamde “campus locaties”. Deze zijn om meerdere redenen niet vergelijkbaar met de huidige POA locaties.

Op deze locaties woonden minimaal 80 tot soms wel 200 kinderen bij elkaar. Deze kinderen hadden de procedure voor hun verblijfsstatus al doorlopen en op de campus verbleven overwegend jongeren die geen verblijfstatus hadden gekregen. In deze periode werden ook met minderjarigen nog het beleid (gedwongen) terugkeer gevoerd, wat voor veel onrust zorgde en bijdroeg aan het aantal incidenten. Zoals benoemd wordt in de onderzoeken, ging het daarbij overigens relatief vaak over incidenten die betrekking hadden op automutilatie of suïcidepogingen.

In de jaren na de publicatie van dit onderzoek heeft COA dit type locaties afgeschaft en samen met Nidos ingezet op kleinschalige opvang voor AMV, met name voor jongeren die geen verblijfstatus hebben, zoals ook in de onderzoeken werd geadviseerd. De allerjongsten, 13/14 jarigen worden in woongroepen van 10-12 jongeren opgevangen.

Voor AMV'ers die nog een asielprocedure doorlopen moet er veel gefaciliteerd worden. Om die reden worden deze jongeren in een POA-locatie geplaatst zodat zij de nodige begeleiding en ondersteuning ontvangen. Een POA-locatie van 50-80 kinderen voldoet zoals eerder aangegeven aan de richtlijnen vanuit het Rijk.

De raadsvergadering van 23 september is een meningsvormend debat geweest. Vervolgens nemen de raadsleden op 7 oktober al dan niet een (definitief) besluit over de locatie.

Na het besluit op 7 oktober, indien de raad een positief besluit over deze locatie, gaat het college aan slag met de uitvoering (stap 11 Stappenplan). In de wet op het dualisme is vastgelegd de bevoegdheidsverdeling tussen raad en college. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering.

Het is niet duidelijk welke alternatieven worden bedoeld. Wellicht wordt bedoeld of er alternatieve locaties zijn? Dat is in dit geval niet aan de orde. Het is de eigenaar van de Kadijk 7A die contact met het COA heeft opgenomen. COA heeft de gemeente benaderd om medewerking te verlenen.

Het stappenplan is niet geheim. Bij Stap 7 wordt in een besloten vergadering een voorlopig/principe besluit genomen, de geheimhouding op het raadsvoorstel en het besluit is ruim binnen 24 uur opgeheven en openbaar gepubliceerd.

Op het moment dat de geheimhouding is opgeheven d.w.z. raadsvoorstel en raadsbesluit zijn gepubliceerd, was de wethouder al bezig met het bezoeken van belanghebbende direct aanwonenden.

Buurtbewoners zijn geïnformeerd volgens het vastgestelde stappenplan. We beseffen dat het bekendmaken van een beoogde locatie altijd als een verrassing komt. Bij de uitvoering, na definitieve besluitvorming, worden aan- en omwonenden door COA en ODIG Zorg verder betrokken. Dit gebeurt onder ander door periodieke overleggen met omwonenden.

We zitten in het proces tussen stap 9 en stap 10.

De raad van Voorst kiest ervoor om eerst een voorlopig besluit (stap 7) te nemen, dan de participatie uit voeren en af te ronden (stap 9) en tot slot een definitief besluit te nemen in de raad (stap 10 en 11).

Er is geen sprake van een geheimhoudingsverklaring of dwang zoals wordt gesteld. De raadsleden hebben bij de aanvaarding van het raadslidmaatschap de eed of de belofte afgelegd. Dit is in artikel 14 van de Gemeentewet vastgesteld.

De gemeente houdt zich aan de geldende wet- en regelgeving. Wij werken volgens het stappenplan vastgesteld door de gemeenteraad op 29 januari 2024.

Dit is voor deze groep niet anders dan voor anderen die in deze omgeving wonen en werken. Primair wordt ingezet op fietsgebruik. In bijzondere gevallen zullen busjes worden ingezet.

Zoals hiervoor aangegeven: door de bewoners vooral te trainen/leren de fiets te gebruiken en deze ook beschikbaar te stellen. COA en ODIG Zorg stellen de fietsen beschikbaar.

Ook hiervoor geldt: dit is voor elke gebruiker in het buitengebied van toepassing. Het feit dat deze bewoners hier komen verandert niet de gehele situatie. Ook de mensen die daar nu gebruik van maken en in die omgeving wonen hebben hiermee te maken.

Na schooltijd is er tijd voor ontspanning, relaxen, tv of YouTube kijken. De jongeren doen hun eigen boodschappen, ODIG Zorg begeleiders gaan vooral in het begin mee naar de winkels en helpen ze om de juiste producten te kopen. Er wordt onder begeleiding in groepjes gekookt. Daarna is er tijd om te sporten, bij voorkeur bij een sportclub. Op locatie zijn ook een pooltafel, tafeltennis en PlayStation aanwezig. In het weekend wordt er door veel jongeren lang uitgeslapen, In de middag organiseert ODIG Zorg verschillende activiteiten, bezoek aan de steden, fietstocht, volleybal wedstrijdje etc.

Er is maandelijks buurtoverleg, een delegatie vanuit de buurt wordt uitgenodigd op de opvanglocatie. Tijdens dit overleg worden alle relevante zaken besproken. Indien wenselijk kan de wijkagent of een gemeenteambtenaar ook worden uitgenodigd. Het buurtoverleg wordt voorgezeten door de locatiemanager en de actiepunten worden genotuleerd en rondgestuurd.

ODIG Zorg neemt direct contact op met de buren/buurt wanneer er een aanleiding voor is, bijvoorbeeld een geplande ontruimingsoefening.

Vanuit onze ervaring vragen wij buren ook direct te bellen wanneer hen iets opvalt of wanneer zij een klacht hebben. Vaak kunnen we dan direct actie ondernemen en hoeft het niet te wachten tot een volgend buurtoverleg.

Het participatiebeleid van de gemeente Voorst geldt voor de fysieke leefomgeving en (nog) niet voor besluiten die vallen in het sociaal domein. Desondanks is het generieke stappenplan, dat wordt toegepast voor het aanwijzen van opvanglocaties, opgesteld met toetsing aan het participatiebeleid. In het participatiebeleid staat niet voorgeschreven hoe participatie in elk afzonderlijke situatie moet worden toegepast. Maar het geeft handvatten om participatie per geval of per categorie van gevallen vorm te geven. Het participatiebeleid biedt hierin maatwerk. Zo is het de bedoeling om het tijdstip van betrekken van participanten zo vroeg als mogelijk te doen. Dat betekent dat het betrekken van participanten niet per definitie de eerste stap moet zijn. Ook is niet voorgeschreven dat er voor één bepaalde trede van de participatieladder moet worden gekozen. De gemeente kan ervoor kiezen om, afhankelijk van het onderwerp, een hoge of juist lage trede van de participatieladder toe te passen. Het stappenplan voor opvanglocaties geldt gemeentebreed en dus niet alleen voor de huidige procedure voor de Kadijk 7A in Terwolde.

Er zal een klankbordgroep of omwonendenoverleg ingesteld worden. Daarin zijn vertegenwoordigd: een afvaardiging van omwonenden, wijkagent, gemeente en ODIG Zorg. De eerste bijeenkomsten zullen ruim voor de geplande openingsdatum worden georganiseerd. Tijdens de vergaderingen kunnen alle zorgpunten, ideeën, suggesties en wensen besproken worden. In overleg kunnen er maatregelen of acties worden getroffen om de opvang van de kinderen op de locatie zo soepel mogelijk te laten verlopen. Het overleg met de klankbordgroep wordt na de opening vervangen door maandelijks omwonenden overleg.

Heeft u vragen of opmerkingen? U kunt deze insturen via het formulier onderaan deze pagina.

ODIG Zorg is de organisatie die de daadwerkelijke opvang en dagelijkse begeleiding (24-uur per dag) op de locatie organiseert. Zij richten zich specifiek op de opvang van alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV) en zijn verantwoordelijk voor de begeleiding en de dagelijkse gang van zaken op de locatie.

Nidos is al meer dan veertig jaar de enige voogdij- en opvangorganisatie voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s). Dit zijn kinderen en jongeren die zonder ouders hun thuisland zijn ontvlucht. Bijvoorbeeld door oorlog of armoede. Zodra ze in Nederland zijn, nemen zij het tijdelijke voogdijschap op zich en regelen ze opvang. Daarna blijven ze bij de jongeren betrokken: ze helpen hen bij hun ontwikkeling naar zelfstandigheid, begeleiden ze bij het omarmen van het alledaagse leven in Nederland of werken samen toe naar een veilige terugkeer.

Gemeente Voorst ziet het als humanitaire plicht om een bijdrage te leveren aan de opvang van vluchtelingen. Bovendien is sinds 1 februari 2024 is de ‘Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’ (Spreidingswet) van kracht. Gemeenten hebben hiermee een wettelijke taak gekregen in het mogelijk maken van opvanglocaties voor asielzoekers. Gemeente Voorst is vanuit de Spreidingswet verplicht om 156 asielopvangplekken te realiseren voor 1 juli 2025.

Het college pakt, na definitieve besluitvorming over een opvanglocatie, de verdere uitvoeringsstappen op. Waaronder het aangaan van een bestuursovereenkomst met het COA en ODIG Zorg. Hierin komen uitvoeringsafspraken te staan over welke partij waarvoor verantwoordelijk is. Zo zijn wij als gemeente onder andere verantwoordelijk voor de organisatie van onderwijs, gezondheidszorg en de openbare orde en veiligheid.