Kansenkaart (ver)bouw woningen in het dorp Voorst

Kwaliteiten van het dorp Voorst

In 1875 schreef wandelboekenschrijver Jacobus Craandijk uitgebreid over zijn bezoek aan Voorst. Hij beschreef over de statige lanen, mooie landgoederen, ruime velden en rivier- en landzichten. In het volledige rapport gaan we uitgebreid in op de historische ontwikkeling van het dorp Voorst.

De kwaliteiten van het dorp zijn samengevat in vier kenmerken die typisch zijn voor Voorst.

• Dorp in het landschap, landschap als dorp
  Voorst is omringt door prachtige landschappen zoals de Voorster Klei en de uiterwaarden. Het landschap en de rijke groenstructuur, die ook in de dorpen doorloopt, zijn de verbindende kwaliteiten van Voorst. Het gevoel in een rijk landschappelijk gebied te leven, begint voor de meeste Voorsternaren bij de voordeur.
• Dorp van oude routes
  Voorst ligt aan de oude route van Zutphen naar Apeldoorn. De wegen vanaf het hart van het dorp naar de Enk werden bebouwd met huizen en erven. Later werden deze verdicht waardoor veel argrarische routes tot de hoofdstraten van het dorp liepen.
• Linten en erven
  Voorst is langs wegen en routes gegroeid met onder andere losse erven. Zo ontstond de ‘lintbebouwing’ als kenmerkende bouwvorm. Een lint is bebouwing die als een dunne lijn door het landschap loopt. Voorst is een dorp van linten, vrijstaande huizen met erf en tuin. En korte rijtjes van geschakelde panden. Hier en daar onderbroken door grotere complexen zoals de Benring.
• Samenhangen in verscheidenheid
  De verscheidenheid van het dorp is terug te zien aan de huizen. In de bebouwing komen bepaalde kenmerken vaak terug. Zoals het gebruik van baksteen, kappen, gebakken dakpannen en rieten daken. Er is een duidelijk pallet van materialen en gebouwtypes en een verscheidenheid aan architectuur.

Aan de oostkant ligt Voorst bijzonder mooi in het landschap. Vanaf de Voorsterklei is het dorp ingebed in het groen. En vanaf de dorpsrand kijk je prachtig door de bomen op de velden en houtwallen van de Klei. Dit unieke willen we zo houden, daarom is woningbouw aan de oostelijke kant ook niet wenselijk.

Aan de westkant is de overgang tussen het landschap en de bebouwde kom grilliger. Het dorp loopt op een aantal plekken ver het landschap in. Sinds enkele jaren doorkruist een nieuwe rondweg het landschap. Hierbij loopt het landschap aan beide kanten van de weg door.

Vijf sferen

Voorst is geleidelijk gegroeid, eerst langs de oude lijnen en daarna in de velden erachter. Door de samenhang tussen bebouwing, buitenruimte en landschap onderscheiden we vijf sferen:

• De historische linten
  De dorpslinten langs de historische routes, die samenkomen in het hart van het dorp rondom de kerk. Smalle straten. Monumentale bomen. Kleine tot middelgrote vrijstaande gebouwen. Bestaande kwaliteiten van het dorp en de bebouwing zijn het uitgangspunt voor de toekomst.
• Rijksstraatweg-Noord
  Rijksstraatweg-Noord met grote en vaak chique, vrijstaande gebouwen op ruime kavels. Groen karakter door heggen, beplante voor- en achtertuinen en monumentale bomen. Aanpassingen en toevoegingen aan het bestaande dorpsgezicht worden zorgvuldig en bescheiden ingepast.
• Rijksstraatweg-Zuid
  Rijksstraatweg-Zuid met individuele en kleine tot middelgrote panden dicht op elkaar. De zuidelijke helft ontwikkelde zich tot het middenstandslint van het dorp, met kleinere woningen en winkels. Gebouwen dicht op elkaar en het stenen karakter van de straat zijn nog goed herkenbaar.
• De naoorlogse bebouwingsvelden achter de linten
  De open velden en landschappen achter de naoorlogse bebouwingslinten werden gevuld met woonbuurtjes. De nieuwe bebouwingscomplexen hadden een meer eenduidig en samenhangend karakter. Maar ook hier was het landschap en het groene karakter van Voorst belangrijk.
• De agrarische en industriële erven
  In en om het dorp liggen oude boerenerven en bedrijfskavels. Kenmerkend is het onderscheid tussen de voorzijde, met (vaak representatief) woonhuis en beplante voortuin. En de werkzijde aan de achterkant, met grotere loodsen, bestrate terreinen en zicht op het landschap.

Kansen voor het dorp Voorst

De ruimtelijke kansen voor Voorst hangen samen met het beleid en de ambities op het gebied van toerisme en wonen. De volgende uitgangspunten vormen een leidraad voor afwegingen en keuzes in de toekomst.

• Bestaande kwaliteit is het uitgangspunt voor de toekomst
  We koesteren het bestaande zoals: de dorpse schaal, kwaliteit van het groen, opbouw met de linten en de diversiteit in bebouwing.
• Binnen en buiten de bebouwde kom
  Ruimte voor nieuwe woningen en dorpsfuncties worden zoveel mogelijk in het bestaande dorp gezocht. Pas in tweede instantie kijken we naar buiten. Waarbij we oog hebben voor de overgang van het dorp naar het landschap.
• Levendige Rijksstraatweg en rustige woonwijken
  Niet woonfuncties krijgen bij voorkeur een plek aan de lint van de Rijksstraatweg. Denk aan winkels, toerisme en horeca. Kleinschalig en passend bij het dorp.
• Landschap rondom het dorp koesteren en ontwikkelen
  Het landschap rond het dorp is een grote kwaliteit van Voorst. Het landschap blijft altijd dichtbij. En de overgang tussen bebouwde kom en open landschap met erven wordt zorgvuldig ingericht.
• Aantrekkelijk voor alle generaties
  Voorst wil een levensbestendig dorp zijn. Aantrekkelijk voor alle generaties en met alle noodzakelijke voorzieningen.
• Slow toerisme en lokale ambacht en bedrijvigheid
  Het landschap en het dorp zorgen dat Voorst aantrekkelijke mogelijkheden biedt voor toerisme en recreatie. We zetten in op toerisme dat past bij het karakter van het dorp. Langzaam, duurzaam, gericht op de dorpse schaal en informeel contact.
• Dorpse dialoog, bewoners en gemeente zoeken elkaar op
  Samenwerking, korte lijnen, saamhorigheid en vertrouwen horen bij Voorst.

Maatwerklocaties

In de kansenkaart staan maatwerklocaties aangegeven. Het gaat om locaties in Voorst met aparte uitgangspunten. Het vertrekpunt bij deze locaties is steeds de cultuurhistorie en de ruimtelijke kwaliteit van de locaties en het omliggende dorp. Niet alle maatwerklocaties zijn uitgewerkt omdat daar momenteel geen ontwikkelingen zijn. Daarnaast zijn er per locatie voorbeelden uitgewerkt. Dit zijn geen vaststaande ontwerpen maar mogelijkheden binnen de uitgangpunten.

• Winkler Prinsterrein
  Het bestemmingsplan voor het Winkler Prinsterrein is vastgesteld door de gemeente. Er is geen beroep ingediend waardoor het bestemmingsplan definitief is. Dit betekent dat er in 2026 gestart wordt met het bouwrijp maken van de grond om het geschikt te maken voor woningbouw. 
• Schoolstraat 1 – 3
  De supermarkt is gesloten. Er wordt gekeken om de locatie te herontwikkelen tot gemengde woningbouw.
• Rijksstraatweg 116 (Sarink)
  Door de centrale ligging is dit grote erf een geschikte locatie voor kleinschalige bedrijvigheid en toeristische functies. De ambitie is om dit deel van de Rijksstraatweg tot nieuw hart van het dorp de ontwikkelen, met enkele winkels horecagelegenheden en andere bedrijvigheid.
• De overtuin
  De overtuin ligt aan de andere kant van de Rijksstraatweg en hoort bij de villa. De overtuin is een geschikte locatie voor kleinschalige horeca. Dit kan bijdragen aan de levendigheid van de Rijksstraatweg. Ook kun je dit koppelen met fiets- en wandelknooppunten.
• Rijksstraatweg 100 (De Weerd)
  We zien kansen om op deze locatie woningen te realiseren binnen de bebouwde kom.